Đề xuất chứng nhận chất lượng và dán nhãn năng lượng đèn LED chiếu sáng

Tiêu chuẩn dán nhãn năng lượng. Đây là bộ tiêu chuẩn mà người sử dụng có thể dễ dàng bắt gặp tại các thiết bị gia dụng. Sản phẩm đèn LED nổi bật là sản phẩm có nhiều ưu điểm vượt trội. Trong đó phải kế đến tuổi thọ, chất lượng ánh sáng… Mới đây Bộ Công Thương đã lên kế hoạch dãn nhãn năng lượng cho đèn LED.

1. Cơ sở thực hiện dán nhãn năng lượng đèn LED

1.1 Cơ quan thực hiện sán nhãn năng lượng

• Thực hiện Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và Quyết định số 51. Chương trình dán nhãn năng lượng (DNNL) đã được xây dựng, triển khai với mục tiêu phát triển, phổ biến các trang thiết bị hiệu suất năng lượng cao, tiết kiệm năng lượng, từng bước loại bỏ các trang thiết bị hiệu suất thấp, tiến tới giảm tiêu hao năng lượng trong sản xuất, tiết kiệm năng lượng trong mọi hoạt động của xã hội.
• Chương trình DNNL được khởi động từ ngày 01 tháng 7 năm 2013. Hướng đến chuyển đổi thị trường trang thiết bị hiệu suất cao và từng bước loại bỏ các trang thiết bị hiệu suất thấp ra khỏi thị trường thông qua
  • Cung cấp thông tin về hiệu suất năng lượng của sản phẩm, tác động vào nhận thức của người tiêu dùng đối với việc ra quyết định mua sắm.
  • Tạo sức ép cạnh tranh giữa các nhà sản xuất, cung cấp sản phẩm ra thị trường đối với nhóm hàng hóa gia dụng, công nghiệp, thương mại, và giao thông vận tải.

1.2 Mục tiêu chương trình dán nhãn

• Mục tiêu Chương trình dán DNNL và áp dụng mức hiệu suất năng lượng tối thiểu sẽ tiết kiệm tiêu dùng tích lũy khoảng 10 nghìn tỷ đồng (480 triệu USD) tương đương sẽ giảm lượng khí thải carbon dioxide(CO2) 34 triệu tấn vào năm 2030.
• Lượng tiết kiệm điện quốc gia hàng năm sẽ vào khoảng 6.000 GWh / năm, giảm được nhu cầu tương đương với khoảng hai nhà máy điện đốt than 500 MW (Tương đương 1tỉ USD đầu tư nhà máy điện). Cho đến thời điểm hiện tại, mỗi năm trung bình Chương trình dán nhãn đã tiết kiệm hơn 1000 tỉ đồng chi phí cho việc sản xuất điện năng quốc gia.
• Mục tiêu hỗ trợ kỹ thuật của Dự án LED là xây dựng chương trình DNNL. Chứng nhận cho sản phẩm đèn LED. Trợ giúp kỹ thuật cho Bộ Công Thương (MOIT) để xây dựng và quản lý một chương trình dán nhãn.
• Ngoài ra chứng nhận cho các sản phẩm chiếu sáng LED một cách có hệ thống. Dự án đã hoàn thành bản “Đề xuất chương trình chứng nhận chất lượng và dán nhãn năng lượng” đã trình lên Bộ Công thương xem xét và trình chính phủ phê duyệt.

2. Các tiêu chuẩn sử dụng cho “Chương trình chứng nhận chất lượng và DNNL”

2.1 Tiêu chuẩn về an toàn

2.2 Tiêu chuẩn về tính năng

2.3 Tiêu chuẩn về phương pháp đo lường

2.4 Tiêu chuẩn về hiệu suất năng lượng

Chương trình chứng nhận chất lượng và DNNL cho các sản phẩm chiếu sáng LED được xây dựng căn cứ vào các tiêu chuẩn của Việt Nam (TCVN). Đã và sẽ ban hành trong năm nay. Các tiêu chuẩn TCVN này hoàn toàn tương đương với các tiêu chuẩn quốc tế.

3. Hạ tầng cơ sở và công tác kiểm tra

3.1 Công tác chuẩn bị cho quá trình dán nhãn năng lượng cho đèn LED

• Để phục vụ thử nghiệm hiệu suất năng lương cho sản phẩm hàng hóa DNNL, Tổng cục Năng lượng, Bộ Công Thương đã thực hiện chỉ định Phòng thử nghiệm hiệu suất năng lượng phục vụ cho Chương trình DNNL.
• Đến hết năm 2014, Bộ Công Thương đã chỉ định cho 09 phòng thử nghiệm trong nước và 02 phòng thử nghiệm tại nước ngoài. Đủ điều kiện thử nghiệm DNNL. Trong đó có:
  • Trung tâm kiểm định, đo lường chất lượng 1 (Quatest 1)
  • Trung tâm kiểm định, đo lường chất lượng 2 (Quatest 2)
  • Trung tâm kiểm định, đo lường chất lượng 3 (Quatest 3)
  • Phòng thử nghiệm Korea Testing Lab (KTL) tại Hàn Quốc

3.2 Kết quả của công tác chuẩn bị

• Về cơ bản, các phòng thử nghiệm trên đã đáp ứng được nhu cầu về thử nghiệm của các đơn vị tham gia chương trình chứng nhận hiệu suất năng lượng cho đèn LED.
• Các trung tâm kiểm định, đo lường chất lượng 1 (Quatest 1) và Trung tâm kiểm định, đo lường chất lượng 3 (Quatest 3) có đủ năng lực thử nghiệm để đo tất cả các chủng loại đèn LED.
• Riêng Trung tâm kiểm định, đo lường chất lượng 2 (Quatest 2), Bộ Công Thương sẽ xem xét chỉ định để thử nghiệm đo quang thông của một số đèn LED thông thường sử dụng cầu đo tích phân. Ngoài ra MOIT sẽ xem xét sử dụng Phòng thử nghiệm từ nước ngoài. Để có đủ năng lực thử nghiệm. Các phòng Thử nghiệm sẽ phải đăng ký để kiểm tra, giám sát theo quy định tại Nghị định 107.
• Công tác hậu kiểm việc thực hiện DNNL được giao Sở Công Thương thực hiện. Số lượng đèn kiểm tra sẽ được lấy mẫu đối với lô sản phẩm sản xuất, nhập khẩu. Chọn lô ngẫu nhiên để lấy mẫu điển hình, Sô lượng mẫu tối thiểu đối với một model là 20. 20 model này phải cùng chủng loại, cùng xuất xứ. Giá trị thử nghiệm trung bình không được sai lệch so với giá trị công bố trong hồ sơ kỹ thuật 10%. Giá trị sai số quá 10% sẽ được coi là không tuân thủ.

4. Quy định sản phẩm LED DNNL

4.1 Chính phủ tăng cường việc kiểm soát chương trình dán nhãn năng lượng của đèn LED

• Thực hiện Chủ trương, chính sách của Chính phủ về tăng cường việc kiểm soát, quản lý các dự án đầu tư sử dụng nhiều năng lượng, tài nguyên, gây ô nhiễm môi trường, các Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Giao thông vận tải xây dựng đã lựa chọn bổ sung 05 sản phẩm vào danh mục phương tiện, thiết bị DNNL bao gồm: đèn LED, máy tính xách tay, bình đun nước nóng có dự trữ, ôtô đến 9 chỗ ngồi, xe mô tô,…

• Ngày 6 tháng 3 năm 2017, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã ký quyết định số 04/2017/QĐ-TTg “Quy định danh mục phương tiện, thiết bị phải DNNL, áp dụng mức hiệu suất năng lượng tối thiểu và lộ trình thực hiện”.Theo đó, tại Điều 1 của Quyết định 04 quy định rõ: không được phép nhập khẩu các thiết bị thuộc nhóm sản phẩm thiết bị gia dụng, nhóm thiết bị công nghiệp, nhóm thiết bị văn phòng, nhóm thương mại có hiệu suất năng lượng thấp hơn mức hiệu suất năng lượng tối thiểu. Danh mục phương tiện, thiết bị phải dán nhãn năng lượng và áp dụng hiệu suất năng lượng tối thiểu.

4.2 Quy định dán nhãn năng lượng đối với thiết bị gia dụng

• Đèn huỳnh quang ống thẳng, đèn huỳnh quang compact, chấn lưu điện từ và điện tử cho đèn huỳnh quang, đèn LED. Sản phẩm đèn LED thuộc diện phải thực hiện DNNL bao gồm các bóng đèn LED. Module LED, bóng LED có balát lắp liền loại không định hướng. Và bóng đèn LED hai đầu. Đượcc thiết kế để thay thế bóng đèn huỳnh quang thông dụng dạng ống, sử dụng điện áp danh định 220 V, tần số 50 Hz.
• Còn với những đèn LED có quang thông nhỏ hơn 30lm, hoặc lớn hơn 12000lm; Đèn LED, LED module sử dụng pin. Đèn LED chuyên dụng sử dụng mục đích không phải cho chiếu sáng như phục vụ mục đích phát xạ ánh sáng như là một tác nhân trong các quá trình hóa học hoặc sinh học (như trùng hợp, liệu pháp quang động, trồng trọt, các sản phẩm chăm sóc sức khoẻ, chống côn trùng); Đèn LED là linh kiện của: Đèn LED tín hiệu,  cho xe ôtô và xe máy, Đèn chùm, Đèn thoát hiểm,…Không thuộc diện phải DNNL.

5. Lộ trình DNNL đèn LED

• Theo quyết định 04/2017/QĐ-TTg, lộ trình dán nhãn tiết kiệm năng lượng cho các sản phẩm chiếu sáng sẽ được thực hiện theo 02 giai đoạn:

– Giai đoạn 2018 đến 31/12/2019, DNNL thực hiện theo hình thức tự nguyện.

– Giai đoạn sau 31/12/2019, LEDDNNLtheo hình thức bắt buộc.

• Để thực hiện quyết định 04/2017/QĐ-TTg, trong năm 2018. Dự án LED sẽ phối hợp với Vụ Tiết kiệm Năng lượng và Phát triển Bền vững, Bộ Công Thương triển khai dự án dán nhãn thí điểm (pilot) nhằm mục đích để các nhà cung cấp sản phẩm đèn LED và các doanh nghiệp phân phối bán lẻ thực hiện công bố dán nhãn năng lượng tự nguyện cho đèn LED đến 31/12/2019.
• Tham gia dự án dán nhãn thí điểm này, các nhà sản xuất và các doanh nghiệp phân phối bán lẻ sẽ có ưu thế là: Các ấn phẩm cho sản phẩm đi kèm sản phẩm đèn LED chưa phải thay đổi nếu được in trước ngày 31/12/2019; Nhà phân phối chưa phải thực hiện công bố hiệu suất năng lượngcho sản phẩm đèn LED đưa ra thị trường trước 31/12/2019.

6. Nhãn hiệu suất năng lượng cho đèn LED

Theo đó, trong giai đoạn khuyến khích dán nhãn 2018-2020, Đèn LED sẽ sử dụng nhãn xác nhận (mẫu nhãn quy định  dưới)

• Thông tin bắt buộc trên mẫu: Supplier name or Trade mark: Tên nhà cung cấp hoặc Thương hiệu; Model sản phẩm; Cấp hiệu suất năng lượng; Lượng điện năng tiêu thụ (kWh/1000h): xxx kWh/1000h; TCVN; Nhãn được in trên bao bì hoặc sản phẩm; Kích thước nhãn được co dãn theo tỉ lệ; Nhãn được in màu hoặc đơn sắc; Ngôn ngữ sử dụng: Tiếng Việt.
• Giai đoạn dán nhãn bắt buộc cho đèn LED sau 2020,tại giai đoạn này, sẽ sử dụng cả 02 loại nhãn bao gồm nhãn xác nhận và nhãn so sánh. Trong đó nhãn xác nhận sẽ chỉ áp dụng cho những chủng loại đèn có mức hiệu xuất năng lượng cao nhất trên thị trường. Đối với nhãn xác nhận mức hiệu suất năng lượng cao, thực hiện hình thức chứng nhận.

7. Phương thức thực hiện

7.1 Phương thức lấy mẫu thử nghiệm dán nhãn năng lượng cho đèn LED

• Chương trình DNNL thí điểm cho đèn LED theo hình thức tự nguyện. Được thực hiện theo phương thức tự công bố của doanh nghiệp. Theo đó Doanh nghiệp tự thực hiện công bố hợp quy về hiệu suất của đèn LED đăng ký nhãn năng lượng.
• Doanh nghiệp tự chọn mẫu sản phẩm đèn LED đăng ký dán nhãn năng lượng. Đồng thời thực hiện thử nghiệm tính năng, hiệu suất của đèn LED. Mẫu thử nghiệm phải là Mẫu thử nghiệm điển hình. Và đại diện cho chất lượng lô hàng đó.
• Việc lấy mẫu điển hình được thực hiện theo quy định được thực hiện qua nhiều bước. Như lấy mẫu kiểm tra ngẫu nhiên trên thị trường, kiểm tra quy trình sản xuất v.v.v. Tần suất lấy mẫu, cách thức lấy mẫu và số lượng mẫu kiểm tra do cơ quan chức năng chuyên ngành thực hiện theo quy định tại TCVN 7790: 2007/ ISO 2859 : 1999 Quy trình lấy mẫu kiểm tra định tính (tương tự như hàng hóa của Việt Nam khi xuất khẩu vào thị trường nước ngoài phải kiểm tra chuyên ngành do nước nhập khẩu áp dụng). Đèn LED phải được dán nhãn năng lượng trước khi đưa ra thị trường.

7.2 Quy trình dán nhãn năng lượng cho đèn LED

Các bước thực hiện đăng ký dán nhãn năng lượng

• Bước 1.  Đánh giá sự phù hợp đối tượng của công bố hợp chuẩn với tiêu chuẩn tương ứng sau đây viết tắt là đánh giá hợp chuẩn.
• Bước 2.  Lập hồ sơ công bố hiệu suất năng lượng cho phương tiện, thiết bị hoặc thiết bị tiết kiệm năng lượng.
• Bước 3. Văn phòng Tiết kiệm năng lượng sẽ thẩm định hồ sơ và cấp giấy tiếp nhận hồ sơ đăng ký dán nhãn năng lượng cho các hồ sơ đạt yêu cầu.

Công tác đánh giá chứng nhận

• Quy trình đánh giá trên cơ sở hồ sơ thử nghiệm do các Phòng thử nghiệm đã đăng ký. Và được Bộ Công Thương công nhận. Hồ sơ quản lý chất lượng của doanh nghiệp (hồ sơ ISO, 6 Sigma, 5S…), bản công bố tiêu chuẩn chất lượng của doanh nghiệp được chuyên gia kiểm tra và đối chiếu.
• Khi kết quả thử nghiệm hiệu suất của trang thiết bị có mức hiệu suất năng lượng dưới mức tối thiểu (Mức MEPS) sẽ được nhận dạng, phân loại và không được phép sản xuất và nhập khẩu và lưu thông trên thị trường.
• Dự án LED sẽ tiếp tục hỗ trợ Vụ Tiết kiệm Năng lượng. Bộ Công Thương thực hiện chương trình dán nhãn.